Prezentowana ocena poziomów substancji w powietrzu i klasyfikacja stref jest drugą z kolei oceną roczną wykonaną przy zastosowaniu nowych zasad i kryteriów określonych przepisami wprowadzonymi w życie w 2001 i 2002 roku. Pierwsza z ocen dotyczyła roku 2002, natomiast druga obejmuje 2003 rok.
Podstawowymi aktami prawnymi obowiązującymi aktualnie w Polsce w zakresie prowadzenia i rozpowszechniania oceny jakości powietrza są:
  • ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 z późn. zmianami);
  • rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002r. w sprawie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmowych poziomów niektórych substancji w powietrzu oraz marginesów tolerancji dla dopuszczalnych poziomów niektórych substancji (Dz. U. Nr 87, poz. 796);
  • rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002r. w sprawie oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 87, poz. 798);
  • rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 listopada 2002r. w sprawie zakresu i sposobu przekazywania informacji dotyczących zanieczyszczenia powietrza (Dz. U. Nr 204, poz. 1727);

     Obowiązek wykonywania rocznej oceny jakości powietrza, wynika z art. 89 znowelizowanej ustawy - Prawo ochrony środowiska, który zobowiązuje Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska do dokonywania co roku oceny poziomu substancji w powietrzu w danej strefie, a następnie sporządzania klasyfikacji stref, w których poziom:
1) choćby jednej substancji przekracza poziom dopuszczalny powiększony o margines tolerancji,
2) choćby jednej substancji mieści się pomiędzy poziomem dopuszczalnym a poziomem dopuszczalnym powiększonym o margines tolerancji,
3) substancji nie przekracza poziomu dopuszczalnego.

     Klasyfikacja stref sporządzana jest w odniesieniu do wartości kryterialnych obowiązujących dla ochrony zdrowia oraz do kryteriów określonych dla ochrony roślin.
     Zakres prezentowanych zestawień oraz układ przedstawionych wyników oceny poziomów substancji w powietrzu i wyników klasyfikacji stref jest zgodny z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 26 listopada 2002r. w sprawie zakresu i sposobu przekazywania informacji dotyczących zanieczyszczenia powietrza (Dz. U. Nr 204, poz. 1727) i obejmuje, dla województwa świętokrzyskiego, wykazy wyszczególnione w załączniku nr 2 rozporządzenia o nazwie:

Dodatkowo graficznie, na mapach, przedstawiono wyniki klasyfikacji ogólnej (łącznej) stref:

     Nie sporządzono zestawień przypadków przekroczeń dopuszczalnych poziomów stężeń (zarejestrowanych w oparciu o pomiary), ponieważ w wyniku rocznej klasyfikacji, żadnej ze stref nie nadano statusu klasy świadczącej o przekroczeniach poziomu substancji ponad wartość dopuszczalną zwiększoną o margines tolerancji lub ponad wartość dopuszczalną, jeżeli dla substancji nie obowiązują marginesy tolerancji. Konsekwencją takiej klasyfikacji, gdzie nie występują strefy, w których poziom choćby jednej substancji przekracza wyżej wymienione najwyższe wartości kryterialne, jest brak podstaw do opracowania programów ochrony powietrza (art. 91 ustawy Prawo ochrony środowiska).
     Zaliczenie strefy do określonej klasy zależy od stężeń zanieczyszczeń występujących na jej obszarze i wiąże się z określonymi wymaganiami co do działań na rzecz poprawy jakości powietrza (w przypadku, gdy nie są spełnione określone kryteria) lub na rzecz utrzymania tej jakości (jeżeli spełnia ona przyjęte standardy). Działania wynikające z klasyfikacji, pomimo że przypisywane są do strefy (wynikają z klasy strefy), dotyczą jednak obszarów i zanieczyszczeń. Zakres działań wynikających z oceny obejmuje:

  • dla klasy strefy o nie przekroczonych poziomach dopuszczalnych stężeń substancji - utrzymanie jakości powietrza na tym samym lub lepszym poziomie, co dotyczy 11 stref w województwie, a są nimi powiaty: buski, jędrzejowski, kazimierski, konecki, opatowski, ostrowiecki, pińczowski, sandomierski, skarżyski, starachowicki i włoszczowski,
  • dla klasy strefy o stężeniach substancji pomiędzy poziomem dopuszczalnym, a marginesem tolerancji - określenie obszarów przekroczeń wartości dopuszczalnych stężeń, dążenie do osiągnięcia stężeń poniżej poziomów dopuszczalnych. Dotyczy to 3 stref sklasyfikowanych w tej grupie wg kryterium ochrony zdrowia w zakresie stężeń pyłu zawieszonego PM10. Są to strefy: miasto Kielce oraz powiaty: kielecki i staszowski.
  • dla klasy strefy o przekroczonych poziomach dopuszczalnych i marginesach tolerancji (gdy obowiązują marginesy tolerancji) oraz dla stref o przekroczonych poziomach dopuszczalnych (w przypadku braku marginesów tolerancji) - określenie obszarów przekroczeń wartości dopuszczalnych powiększonych o margines tolerancji i opracowanie programu ochrony powietrza POP. Wyniki klasyfikacji, według danych za 2003r., nie wykazują takich stref w woj. świętokrzyskim.


     Szczegółowo roczna ocena jakości powietrza przedstawiona zostanie w raporcie pn. "Stan środowiska w województwie świętokrzyskim w roku 2003", przygotowywanym do upowszechnienia między innymi również poprzez internet. W oparciu o zamieszczone tam klasyfikacje wynikowe stężeń poszczególnych zanieczyszczeń, prowadzące do oceny ogólnej stref wykazano, że wprawdzie nie ma stref sklasyfikowanych jako strefy przekroczeń najwyższych wartości kryterialnych (dopuszczalnych powiększonych o margines tolerancji lub dopuszczalnych przy nie określonym marginesie tolerancji), lecz są strefy określane jako strefy potencjalnych przekroczeń powyższych wartości granicznych. Wynikają one z oceny sporządzonej według kryterium ochrony zdrowia w zakresie stężeń pyłu zawieszonego PM10 - strefy: miasto Kielce i powiat kielecki oraz z oceny według kryterium ochrony roślin w zakresie dwutlenki siarki - strefa pow. kieleckiego z uwagi na poziom stężeń tej substancji na obszarze Świętokrzyskiego Parku Narodowego. W ocenie końcowej, przedstawionej na załączonych zestawieniach, powyższe strefy umieszczone zostały w klasie odpowiadającej przedziałowi pomiędzy poziomem dopuszczalnym, a poziomem dopuszczalnym powiększonym o margines tolerancji (pył PM10) i odpowiednio poniżej poziomu dopuszczalnego (SO2). Taki wynik klasyfikacji to rezultat przeprowadzonej analizy w wyniku której dowiedziono, że dla zakwalifikowania tych stref do programu ochrony powietrza niezbędne są dalsze badania, przez okres kolejnego roku, dla potwierdzenia zasadności ostatecznego nadania strefie klasy zobowiązującej do opracowania programów ochrony powietrza. Możliwość ta występowała wyjątkowo przy sporządzaniu ocen za rok 2002 i 2003, a delegacja do jej zastosowania, w ściśle określonych przypadkach, zawarta jest w wytycznych akceptowanych przez resort środowiska.

     Do stref o przekroczonych wartościach dopuszczalnych odnosi się obowiązek realizacji działań niezbędnych do sprowadzenia poziomu stężeń do wartości poniżej norm. Jest to szczególnie pilne działanie zwłaszcza, że marginesy tolerancji będą corocznie mniejsze, aż do ich likwidacji, co w odniesieniu do pyłu zawieszonego PM10 nastąpi począwszy od 2005 r.

Objaśnienia do tabel zawierających wyniki klasyfikacji stref :

  • znak " + " wynik klasyfikacji uzyskano na podstawie pomiarów stężeń
  • pa pomiary automatyczne w stałych punktach
  • pm pomiary manualne w stałych punktach
  • znak " i " wynik klasyfikacji uzyskano na podstawie innych metod, np. ia - analogia do wyników pomiarów pomierzonych w innym obszarze, ii - inne metody szacowania
  • >LV+MT oznacza przekraczanie dopuszczalnego poziomu substancji w powietrzu powiększonego o margines tolerancji z częstotliwością wyższą od dozwolonej
  • ≤LV+MT;>LV oznacza przekraczanie dopuszczalnego poziomu substancji w powietrzu z częstotliwością wyższą od dozwolonej i nie przekraczanie dopuszczalnego poziomu substancji w powietrzu powiększonego o margines tolerancji z częstością wyższą od dozwolonej
  • >LV oznacza przekraczanie dopuszczalnego poziomu substancji w powietrzu z częstotliwością wyższą od dozwolonej
  • ≤LV oznacza nie przekraczanie dopuszczalnego poziomu substancji w powietrzu z częstością wyższą od dozwolonej
  • >D+MT oznacza przekraczanie dopuszczalnego poziomu substancji w powietrzu powiększonego o margines tolerancji
  • ≤D+MT;>D oznacza przekraczanie dopuszczalnego poziomu substancji w powietrzu i nie przekraczanie dopuszczalnego poziomu substancji w powietrzu powiększonego o margines tolerancji
  • >D oznacza przekraczanie dopuszczalnego poziomu substancji w powietrzu
  • ≤D oznacza nie przekraczanie dopuszczalnego poziomu substancji w powietrzu