4. Rolnictwo

Jak wynika z danych GUS (1998) z ogólnej powierzchni województwa wynoszącej 1167 tys. ha najwięcej - 732 tys. ha, czyli prawie 63 %  użytkowanych jest rolniczo (dane wg granic administracyjnych), a 321 tys. ha tj. nieco ponad 27 % zajmują lasy, natomiast pozostałe grunty stanowią niecałe 115 tys. ha (ok.10%).

Pod względem urodzajności gleb, obszar województwa można podzielić na 2 rejony: północny ze słabymi glebami i małymi gospodarstwami o pow. ok. 2 ha oraz południowy i częściowo wschodni z glebami urodzajnymi i większymi obszarowo gospodarstwami.

Południowa i południowo zachodnia część woj. świętokrzyskiego, położona w obrębie Niecki Nidy, generalnie ma rolniczy charakter. Dobre warunki dla rozwoju rolnictwa mają też tereny lessowej Wyżyny Sandomierskiej. Najwięcej użytków rolnych przypada na powiat kazimierski - ponad 89 % oraz sandomierski 81,5 %. Na dwa powiaty - sandomierski i opatowski przypada ponad 60 % łącznej powierzchni sadów w województwie. W trzech powiatach - kieleckim, koneckim i buskim znajduje się blisko 50 % łąk w województwie.

Biorąc pod uwagę wskaźnik waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej, województwo świętokrzyskie znajduje się na 19 miejscu w kraju. Przyłączenie części byłego województwa tarnobrzeskiego wpłynęło na poprawę ogólnego wskaźnika jakości gleb lecz nie zmniejszyło przeludnienia na wsi i nie wpłynęło na poprawę standardu życia ludności wiejskiej. Zdecydowanie nadal przeważają gospodarstwa małe, do 5 ha areału i niskiej kulturze rolnej.

Głównymi uprawami rolniczymi w województwie jest uprawa zbóż (pszenica, żyto) i ziemniaków.

Według danych GUS, w roku 1998 uprawy zbożowe zajmowały 319 898 ha gruntów rolnych (43,7%), uprawa ziemniaków - 70 348 ha (9,6%), a buraków cukrowych - 13 697 ha (1,9%).

Ogółem zbiory głównych upraw polowych wynosiły: ziemniaki - 12 509 737 dt, zboża - 8 594 710 dt i buraków cukrowych - 5 116 607 dt.

Plony z 1 ha w województwie, poza ziemniakami są nieco niższe niż średnia krajowa i wynoszą: zboża ogółem -26,9 dt (w kraju 28,5 dt), buraki cukrowe -374 dt (379 dt), ziemniaki - 178 dt (159 dt).

Pod względem produkcji zwierzęcej dominuje chów bydła, gdzie ilość na 100 ha nieznacznie przekracza średnią krajową, natomiast pogłowie trzody chlewnej jest niskie i pod tym względem województwo zajmuje 12 miejsce w kraju. Na 100 ha użytków rolnych obsada trzody chlewnej wynosiła 57,4 szt. Hodowla koni jest zadawalająca, gdyż jest dwukrotnie wyższa niż średnia krajowa.

Z badań prowadzonych przez Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa wynika, że obszary wiejskie województwa świętokrzyskiego mają takie same warunki rozwoju jak rolnictwo wschodnich terenów Polski.

Podstawowym warunkiem rozwoju świętokrzyskiego rolnictwa jest przyspieszona urbanizacja, potrzebne są intensywne działania miasto twórcze, które powinny spowodować zmniejszenie przeludnienia wsi, zmianę struktury agrarnej i stworzenie większej szansy rolnikom na zbyt produktów rolnych.