3.3. Stan czystości zbiorników zaporowych

     Na obszarze województwa świętokrzyskiego zlokalizowane są niewielkie zbiorniki zaporowe, większość ma pojemność poniżej 1 mln m³. Spełniają one bardzo ważną rolę dla retencjonowania i regulacji przepływu wody w rzekach, łagodzenia skutków kulminacyjnej fali powodziowej, a najczęściej pełnią funkcję rekreacyjną i turystyczną z uwagi na usytuowanie na terenach o dużych walorach przyrodniczych i krajobrazowych. Jakość ich wód nie powinna przekraczać normatywów II klasy czystości.
     W roku 2003 w ramach monitoringu regionalnego kontynuowano badania 4 największych zbiorników zaporowych województwa o pojemności docelowej powyżej 1 mln m³ (Brody, Cedzyna, Chańcza, Rejów).
     W zbiornikach tych przeprowadzono, wzorem lat ubiegłych, dwie serie badań: wiosną i jesienią. Próby pobierano z warstwy powierzchniowej zbiorników w 4 punktach: przy dopływie, z lewego brzegu, z prawego brzegu i przy jazie.
     Zakres analityczny badanych wód obejmował oznaczenia fizykochemiczne: odczyn, temperaturę, tlen rozpuszczony, BZT₅, ChZT-Mn, chlorki, substancje rozpuszczone, zawiesinę, azot amonowy, azotyny, azotany, fosforany, fosfor ogólny oraz bakteriologiczne: miano Coli.
     Uzyskane wyniki badań odniesiono do wartości normatywnych wskaźników zanieczyszczeń śródlądowych wód powierzchniowych zawartych w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 5 listopada 1991r. (Dz. U. nr 116, poz. 503).

     W ocenie ogólnej za 2003 rok żaden ze zbiorników nie uzyskał II klasy czystości wód. Do III klasy zakwalifikowano wody zbiorników Cedzyna i Rejów, a w pozostałych dwóch zbiornikach: Brody i Chańcza stwierdzono wody pozaklasowe.
     W odniesieniu do roku 2002 stan czystości wód uległ poprawie tylko w zbiorniku Rejów (z non do III klasy czystości). Wody zbiorników Cedzyna i Chańcza pogorszyły się odpowiednio do III klasy i non, a w zbiorniku Brody nadal utrzymują się wody pozaklasowe.
     Ocenę jakości wód zbiorników zaporowych badanych w latach 2002-2003 przedstawiono w tabeli 25.

     Jakość wód zbiornika zarówno wiosną, jak i jesienią nie odpowiadała normom żadnej z klas czystości. Wiosną o tak złej jakości wód zadecydowały tylko dwa wskaźniki: azotyny i miano Coli. Jesienią wody zbiornika zostały zdeklasowane przez parametry fizyko-chemiczne (azotyny, fosfor ogólny, fosforany, BZT₅, odczyn pH), natomiast stan sanitarny uległ znacznej poprawie, wartości miana Coli mieściły się w zakresie norm klas I - II.
     Zanieczyszczenia dopływają wraz z rzeką Kamienną, która w 2003 roku powyżej zbiornika prowadziła wody nie odpowiadające normom ze względu na azotyny i miano Coli.

     Cedzyna
     Budowa zbiornika zrealizowana została w latach 1967-72 na 12,4 km rzeki Lubrzanki. Zbiornik wykonany został głównie dla potrzeb rolnictwa (wyrównania odpływów w okresie wegetacji roślin) oraz rekreacji i wypoczynku mieszkańców Kielc i okolicznych miejscowości.
     Dane ogólne:
ˇ powierzchnia zbiornika - 64 ha,
ˇ pojemność - 1,6 mln m³,
ˇ normalny poziom piętrzenia - 260,00 m npm.

     W obydwu seriach badań 2003 roku wody zbiornika zakwalifikowano do III klasy czystości ze względu na miano Coli. Badane wskaźniki fizyko-chemiczne osiągały w większości I, a sporadycznie - II klasę czystości wód.
     Zbiornik zasila rzeka Lubrzanka, prowadząca w 2003 roku wody III klasy czystości, o czym zadecydował wskaźnik bakteriologiczny - miano Coli. Lubrzanka, powyżej zbiornika, jest odbiornikiem ścieków z Oczyszczalni Komunalnej w Leszczynach i Ośrodka Wczasowego "Ameliówka" w Mąchocicach.

     Chańcza
     Zbiornik wybudowano w latach 1974-1984 w 34,5 km rzeki Czarnej Staszowskiej. Główne funkcje zbiornika to: redukcja fal powodziowych, rekreacyjna, zabezpieczenie potrzeb wodnych użytkowników zbiornika.
     Dane ogólne:
ˇ powierzchnia zbiornika - 340 ha,
ˇ pojemność całkowita - 24,22 mln m³,
ˇ pojemność powodziowa - 10 mln m³,
ˇ normalny poziom piętrzenia - 217,80 m npm.
     Wiosną 2003 roku wody zbiornika spełniały wymagania wynikające z ich przeznaczenia. Stężenia wszystkich badanych wskaźników mieściły się w zakresie norm klas I - II. Jesienią stan bakteriologiczny wód był również na poziomie II klasy czystości. Jakość wód w tej serii badań zdeklasowały ponadnormatywne stężenia parametrów fizyko-chemicznych: fosforu ogólnego, zawiesiny, ChZT-Mn i BZT₅. Należy podkreślić, że większość badanych wskaźników osiągało I, a sporadycznie II i III klasę czystości.
     Zbiornik zasila rzeka Czarna Staszowska (III klasa ChZT-Mn i miano Coli) i uchodząca do niej tuż przed zbiornikiem Łagowica (non - fosfor ogólny).
     Punktowymi źródłami zanieczyszczeń w zlewni zbiornika są komunalne oczyszczalnie ścieków w Łagowie i Rakowie zrzucające ścieki do rzeki Łagowicy.

     Rejów
     Zbiornik powstał na początku XIX wieku na 1,75 km rzeki Kamionki. Przez wiele lat zabezpieczał potrzeby wodne Zakładów Metalowych MESKO w Skarżysku-Kamiennej. Obecnie pełni funkcję głównie rekreacyjną i wyrównawczą.
     Dane ogólne:
ˇ powierzchnia zbiornika - 30 ha,
ˇ pojemność całkowita - 1,2 mln m³,
ˇ normalny poziom piętrzenia - 244,85 m npm.

     W 2003 roku jakość wód zbiornika zakwalifikowano do III klasy czystości w obydwu seriach badań. O takim wyniku oceny przesądziły tylko wskaźniki fizyko-chemiczne; wiosną - azotyny, jesienią - fosfor ogólny. Pozostałe badane wskaźniki fizyko-chemiczne i bakteriologiczne osiągały w większości I, a tylko nieliczne II klasę czystości.
     Zbiornik zasila rzeka Kamionka, która w 2003 roku nie była badana powyżej zbiornika w Rejowie, a tylko w jednym punkcie na ujściu do Kamiennej. Rzeka powyżej zbiornika odbiera ścieki z Oczyszczalni Komunalnej w Suchedniowie.

<< poprzednia strona <<                  spis treści               >> następna strona >>