CZĘŚĆ III. POWIETRZE

Anna Kubara, Elżbieta Strumieńska

     W wyniku integracji z Unią Europejską system prawny oceny jakości powietrza w Polsce dostosowany został do wymagań Wspólnoty. Nastąpiło to głównie poprzez przeniesienie do naszego ustawodawstwa uregulowań zawartych w przepisach tam obowiązujących, a szczególnie w podstawowym dokumencie określającym wymagania dotyczące ocen i zarządzania środowiska, jakim jest Dyrektywa nr 96/62/E z 1996 r., zwana dyrektywą ramową.
     Jak stanowią obowiązujące przepisy, ocena jakości powietrza dokonywana jest w ramach państwowego monitoringu środowiska. Na potrzeby ustalenia odpowiedniego sposobu oceny jakości powietrza przynajmniej co pięć lat dokonuje się klasyfikacji stref, odrębnie pod kątem poziomu każdej substancji, wyodrębniając strefy, w których przekroczone są wartości kryterialne (dopuszczalne, progowe) oraz co roku dokonuje się oceny poziomu substancji w powietrzu klasyfikując strefy w odniesieniu do poziomów dopuszczalnych wraz z marginesem tolerancji, o ile taki obowiązuje w danym roku dla określonej substancji. Głównym celem corocznej klasyfikacji jest wytypowanie stref wymagających opracowania programu ochrony powietrza. Wykonawcą obu ocen jest Świętokrzyski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska, przy czym pierwsza z nich zwana jest Oceną wstępną, a druga Oceną roczną.
     Wstępna ocena jakości powietrza (art. 88 ustawy - P.o.ś.) obejmowała okres 1998-2002, a ocena jakości powietrza w roku 2003 jest już drugą z kolei, po ocenie za rok 2002, oceną roczną.


1.    Wyniki wstępnej oceny jakości powietrza

     Wstępna ocena jakości powietrza i klasyfikacja stref sporządzona została na podstawie art. 88 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627).
     Celem oceny jest ustalenie odpowiedniego sposobu oceny jakości powietrza odpowiednio do art. 90 ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz wymogów określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002r. w sprawie oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 87, poz. 798).
     Klasyfikacja stref na potrzeby monitorowania jakości powietrza odnosi się do kryteriów uwzględniających następujące cele określone jako:
- ochrona zdrowia ludzi (w zakresie: SO2, NO2, pyłu PM10, ołowiu, CO, benzenu i O3),
- ochrona roślin (w zakresie: SO2, NOX i O3).
     Zgodnie z ustawą - Prawo ochrony środowiska, strefą jest obszar aglomeracji o liczbie mieszkańców większej niż 250 tysięcy lub obszar powiatu, który nie wchodzi w skład aglomeracji.
     Każdej strefie przydzielona została odrębna klasa zarówno dla celu ochrona zdrowia jak i dla celu ochrona roślin. Poziomy odniesienia dla stężeń substancji stanowią tzw. "wartości progowe", z którymi porównano stężenia danego zanieczyszczenia na obszarze strefy.
     Górne i dolne progi oszacowania dla dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, tlenków azotu, pyłu PM10, ołowiu, tlenku węgla, benzenu i ozonu odniesione do wartości dopuszczalnych poziomów substancji w powietrzu oraz dopuszczalne częstości ich przekraczania w roku kalendarzowym określa załącznik nr 1 do rozporządzenia z dnia 6 czerwca 2002r. w sprawie oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 87, poz. 798). Górny oraz dolny próg oszacowania oznacza procentową część dopuszczalnego poziomu danej substancji. Dopuszczalne poziomy, górne i dolne progi oszacowania oraz dopuszczalne częstości ich przekraczania przedstawiono w tabeli 30.
     Zgodnie z § 5 ust. 2 cyt. rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002r. w sprawie oceny poziomów substancji w powietrzu, próg oszacowania uznawany jest za dotrzymany:
- w przypadku benzenu, dwutlenku azotu, tlenków azotu, dwutlenku siarki, ołowiu i pyłu PM10, jeżeli podczas pięciu poprzednich lat był on przekraczany co najwyżej w dwóch odrębnych latach,
- w przypadku ozonu, jeżeli podczas pięciu poprzednich lat był on przekraczany najwyżej w jednym roku.
     Klasyfikacja stref, w trybie art. 88 ustawy Prawo ochrony środowiska, sporządzona została w roku 2001 jako "Ocena wstępna zanieczyszczenia (jakości) powietrza w woj. świętokrzyskim" - opracowanie wykonane przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Oddział Kraków.
     Prezentowane wyniki klasyfikacji, stanowią zaktualizowaną w roku 2002 "Ocenę wstępną ..." na podstawie art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001r. o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 100, poz. 1085). W klasyfikacji stref wykorzystano dane z lat 1997-2001. W przypadku braku dostatecznych danych pomiarowych, strefę sklasyfikowano w oparciu o inny materiał dowodowy, wykorzystany w przytoczonym powyżej opracowaniu IMGW O/Kraków, w tym na podstawie rozkładów przestrzennych stężeń opartych na modelu Gaussa RMG, a także na podstawie analogii do innych stref oraz obiektywnych metod szacowania.
     Przy klasyfikacji stref, wykonanej odrębnie pod kątem poziomu każdej substancji, zastosowano obowiązujące dla stref (poza aglomeracjami) symbole:
klasa I - poziom substancji przekracza górny próg oszacowania (SO2, NO2, PM10, Pb, CO, benzen, O3),
klasa II - poziom substancji nie przekracza górnego progu oszacowania i jest wyższy od dolnego progu oszacowania (SO2, NO2, PM10, Pb, CO, benzen),
klasa IIIb - poziom substancji nie przekracza dolnego progu oszacowania (SO2, NO2, PM10, Pb, CO, benzen).

     Zbiorcze zestawienie wyników klasyfikacji poszczególnych stref, pod kątem poziomu danej substancji, przedstawiono w tabeli 31.
     Sporządzona, w oparciu o analizę stanu zanieczyszczenia powietrza na danym obszarze, wstępna ocena jakości powietrza w województwie, oznaczana umownie symbolem OW, umożliwia właściwe zaplanowanie docelowego systemu ocen bieżących w sposób zgodny z postanowieniami art. 90 ustawy - Prawo ochrony środowiska i wymogami określonymi w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002r. w sprawie oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 87, poz. 798).
     Oceny poziomu substancji w powietrzu w strefach, w których poziom substancji przekracza górny próg oszacowania (klasa I) dokonuje się na podstawie pomiarów ciągłych rozumianych jako pomiary automatyczne lub jako pomiary manualne prowadzone w sposób systematyczny, odpowiednio do metodyk referencyjnych, w stałych punktach pomiarowych. Do ocen tych można dodatkowo wykorzystać metody modelowania. W pozostałych przypadkach możliwa jest ocena poziomu substancji w powietrzu na podstawie kombinacji pomiarów i metod modelowania albo samodzielnego stosowania modelowania lub innych technik szacowania. W strefach, w których poziom substancji nie przekracza dolnego progu oszacowania oceny można dokonać wyłącznie na podstawie metodyk modelowania lub innych technik szacowania, w szczególności pomiarów okresowych i szacunków obiektywnych na podstawie analizy emisji.
     Następna klasyfikacja stref, na potrzeby odpowiedniego sposobu oceny jakości powietrza w strefach, przeprowadzona zostanie, zgodnie z obowiązującymi wymogami za 5 lat, o ile nie zaistnieją warunki dotyczące zmian emisji określone w art. 88 ust. 4 cyt. ustawy Prawo ochrony środowiska.

<< poprzednia strona <<                  spis treści               >> następna strona >>