|
CZĘŚĆ V. ODPADY Monika Cebulska, Maria Szrek 2. Odpady komunalne Zgodnie z definicją zawartą w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach, odpadami komunalnymi są odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady nie zawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych. Podstawowe regulacje prawne dotyczące racjonalnej gospodarki odpadami komunalnymi wprowadza ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach z dnia 13 września 1996r. (Dz. U. Nr 132 poz. 622 z późn. zm.). Ilość powstających odpadów zależy od poziomu konsumpcji indywidualnej oraz modelu konsumpcji i świadomości ekologicznej społeczeństwa. Istotnie zmienia się także skład odpadów. Coraz większy udział mają tworzywa sztuczne (opakowania). Wiąże się to z rosnącym zastosowaniem opakowań jednorazowego użytku, często nie podlegające biodegradacji. Przy braku skutecznego systemu gromadzenia i wykorzystywania surowców wtórnych ilość odpadów komunalnych w najbliższych latach może gwałtownie wzrastać. W województwie świętokrzyskim, podobnie jak w Polsce, najczęściej występującym sposobem unieszkodliwiania odpadów komunalnych jest deponowanie ich na składowiskach, często nie spełniających wymagań stawianych tego typu obiektom, a tym samym stwarzających potencjalne zagrożenie dla środowiska. W wyniku biochemicznego rozkładu substancji organicznej powstają toksyczne związki, które w niezabezpieczonym składowisku bardzo łatwo wymywane są w głąb gleby i stanowią poważne zagrożenie dla środowiska gruntowo-wodnego. Ponadto powstawanie dużych ilości tych odpadów wymusza przeznaczanie znacznych powierzchni gruntów pod budowę tego typu obiektów. Według ewidencji WIOŚ w 2003 roku w województwie świętokrzyskim eksploatowano 36 składowisk odpadów komunalnych, zajmujących łącznie powierzchnię 92,12 ha. Składowiska te najczęściej lokalizowane są na nieużytkach rolnych i leśnych, w różnego rodzaju wyrobiskach piasku, żwiru bądź w wąwozach i jarach. Spośród 36 zarządzających składowiskami na terenie województwa 35 zarządzających zostało zobligowanych decyzjami organów ochrony środowiska (Wojewody Świętokrzyskiego lub starostów) do sporządzenia przeglądu ekologicznego wymaganego zgodnie z art. 33 ust. 1 Ustawy z dnia 27 lipca 2001r. o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 100, poz. 1085 z późn. zm.). Nie został objęty tym przeglądem zarządzający składowiskiem w Koprzywnicy. Mimo wydanych decyzji trzy składowiska: "Bejsce" gm. Bejsce, "Chwalibogowice" gm. Opatowiec i "Wólka Tarłowska" gm. Tarłów nadal nie posiadają opracowanych przeglądów ekologicznych. Jak stanowią przepisy cyt. ustawy, jeżeli z przeglądu ekologicznego istniejącego składowiska wynikać będzie konieczność dostosowania jego funkcjonowania do wymogów przepisów o odpadach, organ ochrony środowiska w terminie do 31.12.2003 roku określi w drodze decyzji sposób dostosowania składowiska do wymogów przepisów o odpadach, a w szczególności określi niezbędne wyposażenie składowiska, konieczne do jego prawidłowego funkcjonowania lub zobowiąże w drodze decyzji, zarządzającego składowiskiem do wystąpienia z wnioskiem o wydanie pozwolenia na budowę lub jego zmianę, którego przedmiotem będzie przebudowa składowiska odpadów, określając jednocześnie termin złożenia tego wniosku. Na terenie województwa funkcjonują 3 składowiska odpadów komunalnych, które spełniają wymogi ochrony środowiska zgodnie z ustawą o odpadach, a mianowicie: "Promnik", "Przededworze" i "Końskie". Pozostałe obiekty muszą zostać zmodernizowane lub z braku możliwości dostosowania do wymagań przepisów zamknięte. Decyzje zobowiązujące zarządzających składowiskami odpadów do wystąpienia z wnioskiem o wydanie pozwolenia na budowę lub jego zmianę, którego przedmiotem będzie przebudowa składowiska odpadów wydano w następujących powiatach: opatowskim ("Julianów" gm. Ożarów), starachowickim ("Marcinków" gm.Starachowice), włoszczowskim ("Kępny Ług" gm. Włoszczowa). Ponadto organy ochrony środowiska wydały decyzje określające sposób dostosowania składowisk odpadów do wymogów przepisów o odpadach, a w szczególności określiły niezbędne wyposażenie składowisk, konieczne do ich prawidłowego funkcjonowania w powiatach: jędrzejowskim ("Potok Mały" gm. Jędrzejów, "Borszowice" gm. Sędziszów), kazimierskim ("Sielec Biskupi" gm. Skalbmierz), opatowskim ("Grocholice" gm. Sadowie, "Wola Jastrzębska" gm. Iwaniska), sandomierskim ("Słupcza" gm. Dwikozy, "Bugaj" gm. Wilczyce, "Szymanowice Dolne" gm. Klimontów), staszowskim ("Grabowiec" gm. Osiek). Dla trzech składowisk: "Janik" gm. Ostrowiec Św., "Staszów" gm. Staszów i "Luszyca" gm. Połaniec wydano decyzje zobowiązujące zarządzających do wystąpienia z wnioskiem o wydanie pozwolenia na budowę lub jego zmianę oraz określono niezbędne wyposażenie składowiska. Decyzjami nakazującymi zamknięcie składowiska zostały objęte następujące obiekty: "Mieronice" (31.12.2005r.) gm. Małogoszcz, "Bejsce" (31.12.2005r.) gm. Bejsce, Chwalibogowice (31.12.2005r.) gm. Opatowiec, "Stąporków" (31.12.2005r.) gm. Stąporków, "Wyszyna Machorowska" (31.12.2009r.) gm. Ruda Maleniecka, "Fałków" (31.12.2006r.) gm. Fałków, "Radoszyce" (31.12.2009r.) gm. Radoszyce, "Opatów" (31.12.2005r.) gm. Opatów, "Skrzypiów" (31.12.2009r.) gm. Pińczów, "Piaseczno" (31.12.2005r.) gm. Łoniów, "Łyżwy" (31.12.2005r.) gm. Skarżysko Kamienna, "Podlesie" (31.12.2004r.) gm. Bogoria. Obowiązkiem każdego zarządzającego składowiskiem odpadów było uzyskanie, do końca 2002 roku, decyzji zatwierdzającej instrukcję eksploatacji składowiska. Z powyższego obowiązku nie wywiązali się zarządzający następującymi składowiskami: "Wiślica" gm. Wiślica, "Bejsce" gm. Bejsce, "Chwalibogowice" gm. Opatowiec, "Wyszyna Machorowska" gm. Ruda Maleniecka, "Fałków" gm. Fałków, "Wólka Tarłowska" gm. Tarłów, "Koprzywnica" gm. Koprzywnica. W roku 2003 w województwie świętokrzyskim na składowiska komunalne przyjęto około 176,7 tys. Mg nie segregowanych odpadów, co dało na koniec roku łączne nagromadzenie około 5411,3 tys. Mg. W porównaniu z rokiem 2002, masa odpadów skierowana na tego typu obiekty zmniejszyła się o około 28,1 tys. Mg. Informacje dotyczące składowisk oraz ilości przyjętych i nagromadzonych w 2003r. odpadów przedstawia tabela 72. W celu zmniejszenia ilości odpadów kierowanych na składowiska komunalne, a tym samym przedłużenia okresu ich eksploatacji, sukcesywnie wdrażany jest system recyklingu odpadów w poszczególnych gminach. Selekcja odpadów komunalnych "u źródła", system "pojemnikowy" lub segregacja odpadów zmieszanych umożliwiają lepsze gospodarowanie odpadami. Najczęściej już w miejscu ich powstawania, jak również na składowisku prowadzony jest odzysk stłuczki szklanej, makulatury, plastiku, złomu jako surowców wtórnych. Sporadyczne są przypadki zorganizowanej przez gminę lub na składowisku zbiórki odpadów niebezpiecznych, występujących w strumieniu odpadów komunalnych, takich jak: lampy fluorescencyjne, baterie i akumulatory. Odpady te z uwagi na zagrożenie, jakie stwarzają dla środowiska, powinny zostać zagospodarowane zgodnie z wymogami przyjętymi dla odpadów niebezpiecznych. Selektywna zbiórka odpadów prowadzona była w 2003r. na terenie wielu powiatów, z terenu gminy Stąporków, Chmielnik, Kielce, Włoszczowa, Końskie i kilku innych, skąd udostępnione zostały dane ilościowe, wyselekcjonowano 1284,8 Mg surowców. Duże zainteresowanie selektywną zbiórką odpadów komunalnych i ich wykorzystaniem wykazują również gminy, które nie posiadają własnych składowisk, a poprzez odzysk części surowców pomniejszają sobie koszty związane z wywozem swoich odpadów na obcy teren. Dla zmniejszenia ilości już nagromadzonych odpadów w 2003 roku realizowano także odzysk surowców bezpośrednio ze składowisk: "Przededworze" (4703,1 Mg), "Janik" (1433,3 Mg), "Łyżwy" (121,1 Mg), "Końskie" (120,7 Mg), "Staszów" (62,1 Mg), "Marcinków" (59,1 Mg), "Borszowice" (51,2 Mg), "Szymanowice Dolne" (30,6 Mg), "Skrzypiów" (15,9 Mg), "Potok Mały (11,2 Mg), "Dobrowoda" (9,3 Mg), "Wola Jastrzębska" (7,8 Mg), "Luszyca" (6,1 Mg), "Kępny Ług" (3,9 Mg), "Raczyce" (1,5 Mg), "Stąporków" (0,7 Mg). Z odpadów komunalnych złożonych na składowiskach w 2003 roku wyselekcjonowano w województwie świętokrzyskim około 6637,6 Mg tj. 3,8% ogółu wywiezionych odpadów na składowiska. Rocznie, największe ilości odpadów komunalnych, przyjmowane są na składowiska: "Promnik", "Janik", "Marcinów" i "Piaseczno". W 2003 roku łącznie wywieziono tam 139,3 tys. Mg odpadów, co stanowi ponad 67% odpadów złożonych na wszystkich składowiskach komunalnych w województwie. Od początku składowania, najwięcej nagromadzono tych odpadów na składowiskach: "Piaseczno", "Łyżwy" i "Janik" (łącznie 67%). Gminy, na obszarze, których brak jest zorganizowanych miejsc składowania stałych odpadów komunalnych, zawarły umowy na ich odbiór z sąsiednimi gminami posiadającymi własne składowiska, bądź z firmami zajmującymi się odbiorem odpadów. Począwszy od stycznia 2003r. zamknięto składowisko odpadów "Suchowola" gm. Chmielnik. Natomiast z dniem 31 sierpnia 2003r. zaprzestano przyjmowania odpadów komunalnych na składowisku "Mieronice" gm. Małogoszcz, ostatecznym terminem zamknięcia i rekultywacji składowiska zgodnie z wydaną decyzją jest dzień 31.12.2005r. Od początku 2003r. zostało włączone do eksploatacji składowisko "Przededworze" gm. Chmielnik. Składowisko zlokalizowane jest zgodnie z zatwierdzonym planem zagospodarowania przestrzennego i posiada wszystkie wymagane decyzje dla tego typu obiektów. Podstawa składowiska zabezpieczona jest warstwą nośną z piasku ubitego o grubości 0,40 m oraz geomembraną gładką HDPE - 2 mm. W sąsiedztwie drenażu, w celu dodatkowego zabezpieczenia geomembrany przed uszkodzeniem ułożono geowłókninę. Skarpy składowiska zabezpieczone zostały warstwą nośną wykonaną z piasku ubitego i odpowiednio wyprofilowaną geomembraną tekturową HDPE o grubości 2 mm. Na terenie czaszy składowiska wykonany jest drenaż odprowadzający odcieki do zbiorników oraz dwie studnie odgazowywania składowiska. Technologia składowania odpadów polega na wstępnej segregacji odpadów na kontenerowej polowej linii sortowniczej do ręcznego sortowania, a następnie umieszczenie pozostałości odpadów na czaszy składowiska. Na składowisku w roku 2003 z przyjętej ilości odpadów 10 476,5 Mg wysortowano w ten sposób 4703,1 Mg surowców wtórnych, tj. około 45% ogólnej ilości przyjętych odpadów. |
||
