WIOS Kielce

Ekologia w Polsce

Ciekawy Internet

WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY RODOWISKA W KIELCACH PAŃSTWOWY INSTYTUT GEOLOGICZNY ODDZIAŁ WIĘTOKRZYSKI W KIELCACH

     Badania monitoringowe w 2001 r. przeprowadzono zgodnie z " Programem regionalnego monitoringu jakości zwykłych wód podziemnych w województwie świętokrzyskim" opracowanym przez PIG Oddział Świętokrzyski w Kielcach (J. Prażak, G. Kowalczewska, W. Paciura 1998), który został uzgodniony z Wydziałem Ochrony Środowiska i Rolnictwa Urzędu Wojewódzkiego w Kielcach oraz z Zakładem Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej PIG w Warszawie. Wykonawcą całości prac był Państwowy Instytut Geologiczny. Badania terenowe i opróbowanie punktów wykonał Oddział Świętokrzyski PIG w Kielcach, a analizy chemiczne pobranych próbek wody Centralne Laboratorium Chemiczne PIG w Warszawie. Część kosztów (50%) prac zleconych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Kielcach została sfinansowana ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Kielcach.
     W województwie świętokrzyskim sieć regionalnego monitoringu jakości zwykłych wód podziemnych obejmuje 106 punktów w tym: 7 studni kopanych, 1 ujęcie infiltracyjne, 2 źródła, 1 szyb kopalniany i 95 eksploatowanych studni głębinowych. Ponadto na terenie województwa są egionalnego monitoringu jakoci zwykłych wód (rys. 1). W bieżącym roku 6 punktów sieci regionalnej (4 Nieświń, 6 Fałków, 7 Lipa, 35 Jaworznia, 73 Mydłowiec, 106 Cudzynowice) i 2 punkty sieci krajowej (413 Miłków i 603 Suków) było niesprawnych technicznie. Badania wykonano we wszystkich pozostałych 100 sprawnych punktach sieci regionalnej i 22 sieci krajowej - łącznie w 122 punktach tabela1 i (załącznik 1a oraz załącznik 1b).
     Próbki wody do badań monitoringowych pobrano w okresie od 21 sierpnia do 25 września 2001 r. Wodę pobierano do butelek przygotowanych przez laboratorium wraz z utrwalaczem do próbek przeznaczonych do badania zawartości kationów. Wykonano polowe oznaczenia ich przewodności elektrycznej właściwej (PE), odczynu (pH) i temteratury oraz zawartości jonu amonowego (NH4+) i azotynów (NO2-). Ponadto tam, gdzie było to możliwe w badanych punktach (studniach wierconych i kopanych) pomierzono głębokość zwierciadła wody. Jednocześnie sprawdzono czy w ostatnim roku nie pojawiły się wokół nich nowe obiekty mogące spowodować zanieczyszczenie wód podziemnych. Obiektów takich, poza zarejestrowanymi w latach ubiegłych nie stwierdzono.
     Wyniki analiz chemicznych próbek wody pobranych w punktach monitoringu wprowadzono do komputerowej bazy, zainstalowanej w komputerach Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Kielcach i w Wydziale Ochrony Środowiska i Rolnictwa Świętokrzyskiego Urzędu Wojewódzkiego.

           Ocena wyników badań.
     Szczegółowa ocena jakości wód podziemnych w poszczególnych punktach monitoringowych w 2001 została sporządzona pod kątem ich przydatności do picia i na potrzeby gospodarcze (Rozporządzenie Min. Zdrowia Nr 936 z dnia 31 sierpnia 2000 r.) oraz wg klasyfikacji PIO (1995). Uzyskane wyniki są podane w tabeli 2 i na rysunku 2 oraz rysunku 3, a w tabeli 4 podano wyniki tej oceny na przestrzeni lat 1996 - 2001. Opracowano także statystyczną ocenę jakości wody ujętych w punktach monitoringu użytkowych poziomów wodonośnych (bez studni kopanych i ujęcia infiltracyjnego) w roku 2001 (tabela 3). Zarejestrowane zanieczyszczenia obniżające jakoć wody można podzielić ć wody można
           *Żelazo i mangan, które stanowią zanieczyszczenie typowo geogeniczne. Stwierdzono je w 40 punktach (37 %) z tym, że najczęściej występuje ono w czwartorzędowym i dolnojurajskim poziomach wodonośnych.
           *Związki azotu (amoniak, azotyny i azotany) są zanieczyszczeniem antropogenicznym i występują niemal we wszystkich poziomach wodonośnych. Stwierdzono je w 9 punktach (8 %), a bezpośrednią przyczyną ich obecności jest nieuporządkowana gospodarka ściekami i odpadami oraz nawożenie pól uprawnych nawozami naturalnymi i sztucznymi (nawozy są podawane do gleby w ilościach większych, aniżeli jej zdolności sorbcyjne).
           *Metale ciężkie stwierdzono w 4 punktach (4%): cynk w 1 punkcie ujmującym poziom środkowotriasowy oraz cynk, ołów lub nikiel w 3 punktach ujmujących poziom dolnojurajski. Wyjaśnienie ich pochodzenia wymaga dalszych badań.
           *Zbyt niski odczyn wody (pH) stwierdzono w 11 punktach (11%). Jego przyczyna nie jest do końca wyjaśniona. Zjawisko to wymaga szczegółowej analizy, łącznie z badaniami odczynu opadów atmosferycznych.
           *Inne zanieczyszczenia - siarczany stwierdzono w punkcie ujmującym poziom trzeciorzędowy.
     Wśród 108 punktów ujmujących wodę z użytkowych poziomów wodonośnych tylko w 56 stwierdzono dobrą jakoć wody spełniającą wymogi dla wód do picia i na potrzeby gospodarcze. W pozostałych 52 przynajmniej jedna jej własność lub składnik przekraczał wartość (zawartość) dopuszczalną. W bieżącym roku stwierdzono znacznie mniejszą ilość punktów z wodą zanieczyszczoną związkami azotu, wzrosła natomiast ilość punktów o zbyt niskim odczynie wody. Metale ciężkie pojawiają się przemiennie w różnych punktach, a podwyższona zawartość siarczanów w punkcie nr 93 wystąpiła po raz pierwszy. Wyjaśnienie przyczyn takiego stanu zostanie dokonane dopiero po zakończeniu przewidzianych w programie badań (okres 1999 - 2002 r.) w oparciu o ocenę wszystkich dotychczasowych wyników analiz chemicznych pobranych próWród 108
     W następnych latach badania regionalnego monitoringu jakości zwykłych wód podziemnych będą nadal wykonywane zgodnie z "Program badań regionalnego monitoringu jakości zwykłych wód podziemnych w województwie świętokrzyskim w latach 1999 - 2002" (J. Prażak, G. Kowalczewska, W. Paciura 1998). Ilość punktów sieci uległa jednak zmniejszeniu ze 106 do 100 ze względu na konieczność wyłączenia z niej niesprawnych technicznie 6 punktów. Ponadto dla zmniejszenia kosztów dalszych badań w 10 wybranych punktach będą one wykonywane przemiennie co dwa lata. Są to punkty:
W latach parzystych badania zostaną wykonane w punktach nr 1, 17, 52, 55, i 77, a w latach nieparzystych w punktach nr 11, 25, 54, 71 i 86. Ograniczenie to powinno funkcjonować tylko okresowo do czasu pozyskania większych środków finansowych na badania monitoringowe.