Zgodnie z art. 89 ustawy - Prawo ochrony środowiska, co roku dokonywana jest ocena poziomu substancji w powietrzu w danej strefie, a następnie klasyfikacja stref (powiatów i aglomeracji), w których poziom:
1) choćby jednej substancji przekracza poziom dopuszczalny powiększony o margines tolerancji,
2) choćby jednej substancji mieści się pomiędzy poziomem dopuszczalnym a poziomem dopuszczalnym powiększonym o margines tolerancji,
3) substancji nie przekracza poziomu dopuszczalnego.

     Celem rocznej oceny jakości powietrza jest uzyskanie informacji o stężeniach zanieczyszczeń na obszarze poszczególnych stref, w zakresie umożliwiającym:
- dokonanie klasyfikacji stref w oparciu o przyjęte kryteria (dopuszczalny poziom substancji w powietrzu oraz dopuszczalny poziom powiększony o margines tolerancji) określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002r. w sprawie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmowych poziomów niektórych substancji w powietrzu oraz marginesów tolerancji dla dopuszczalnych poziomów niektórych substancji,
- podjęcie decyzji o potrzebie zaplanowania działań na rzecz poprawy jakości powietrza w danej strefie (opracowywania programów ochrony powietrza),
- wskazanie obszarów przekroczeń wartości kryterialnych oraz poziomów stężeń występujących na tych obszarach. Informacje te są niezbędne do określenia obszarów wymagających podjęcia działań na rzecz poprawy jakości powietrza lub - w przypadku uznania posiadanych danych za niewystarczające - podjęcia dodatkowych badań we wskazanych rejonach,
- wskazanie prawdopodobnych przyczyn występowania ponadnormatywnych stężeń zanieczyszczeń w określonych rejonach (w zakresie możliwym do uzyskania na podstawie posiadanych informacji).
Określenie przyczyn występowania ponadnormatywnych stężeń, w rozumieniu wskazania źródeł emisji odpowiedzialnych za zanieczyszczenie powietrza w danym rejonie, często wymaga przeprowadzenia złożonych analiz, z wykorzystaniem obliczeń za pomocą modeli matematycznych. Analizy takie, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 5 lipca 2002r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać programy ochrony powietrza, stanowią element programu ochrony powietrza,
- wskazanie potrzeb w zakresie wzmocnienia istniejącego systemu monitoringu i oceny. Ocena roczna dostarcza informacji na temat wystarczalności istniejących systemów oceny i ewentualnych potrzeb ich wzmocnienia.

     Podział województwa na strefy
     W strukturze administracyjnej województwa funkcjonuje 13 powiatów ziemskich i 1 miasto na prawach powiatu - Kielce (powiat grodzki). Strefę stanowi każdy z powiatów ziemskich oraz miasto Kielce, co wynika z art. 87 ustawy - Prawo ochrony środowiska. W województwie świętokrzyskim nie występują natomiast aglomeracje będące strefą, ponieważ region ten nie ma miasta o liczbie mieszkańców większej niż 250 tysięcy.
     Największą strefę, pod względem powierzchni stanowi powiat kielecki (2248 km²), a pod względem ludności miasto Kielce (211,1 tys. ludności).
     Wykaz stref w województwie świętokrzyskim zamieszczono w tabeli 32.

     Kryteria oceny
     Ocena poziomu substancji w powietrzu w poszczególnych strefach oraz klasyfikacja stref sporządzana jest w oparciu o wymogi określone w powołanych rozporządzeniach MŚ z dnia 6.06.2002 r.(Dz.U. Nr 87, poz. 796 i 798) dla dwóch grup kryteriów:
1) ustanowionych w celu ochrony zdrowia,
2) ustanowionych w celu ochrony roślin.
     Klasyfikacji stref dokonuje się dla każdego zanieczyszczenia o określonych poziomach dopuszczalnych, na podstawie najwyższych stężeń na obszarze strefy. Końcowym wynikiem klasyfikacji jest określenie jednej klasy dla strefy ze względu na ochronę zdrowia i jednej klasy ze względu na ochronę roślin - na podstawie klas wynikowych dla poszczególnych zanieczyszczeń. W klasyfikacji ogólnej klasa strefy odpowiada najmniej korzystnej klasie uzyskanej z klasyfikacji według zanieczyszczeń.
     Obowiązujące w 2003 roku, na podstawie wyżej powołanych przepisów, wartości kryterialne będące podstawą klasyfikacji stref zestawiono w tabeli 33, tabeli 34, tabeli 35, tabeli 36, i tabeli 37.
     W porównaniu z wartościami normatywnymi dla danego zanieczyszczenia określonymi dla terenu kraju, w uzdrowiskach obowiązują:
- niższe poziomy dopuszczalne,
- bez dopuszczalnych przekroczeń poziomów dopuszczalnych,
- bez marginesów tolerancji.

     W odniesieniu do pozostałych zanieczyszczeń, dla których istnieją wartości dopuszczalnych poziomów określonych w celu ochrony zdrowia (ozonu i pyłu zawieszonego), na terenie uzdrowisk obowiązują kryteria określone dla terenu kraju.
     Podobnie, poziomy dopuszczalne substancji ustanowione w celu ochrony roślin na terenie parków narodowych są niższe od obowiązujących na terenie kraju, bez dopuszczalnej częstości przekroczeń oraz nie określono dla nich marginesów tolerancji. W odniesieniu do ozonu na obszarze parków narodowych obowiązuje poziom dopuszczalny określony dla terenu kraju.
     Poziom substancji "nie przekraczający wartości dopuszczalnej" oznacza, że jeśli pewna liczba przekroczeń tej wartości jest dozwolona, przypadki przekroczeń poziomu dopuszczalnego nie wystąpiły lub ich liczba nie przekraczała ilości dozwolonej w ciągu roku.

     W drugiej rocznej ocenie poziomu substancji w powietrzu, sporządzonej za rok 2003, do określenia klas poszczególnych stref zastosowano identyczne jak w ocenie pierwszej, (za 2002 r.) symbole, które przedstawiono w tabeli 32.
     Zaliczenie strefy do określonej klasy zależy od stężeń zanieczyszczeń występujących na jej obszarze i wiąże się z określonymi wymaganiami co do działań na rzecz poprawy jakości powietrza (w przypadku, gdy nie są spełnione określone kryteria) lub na rzecz utrzymania tej jakości (jeżeli spełnia ona przyjęte standardy). Działania wynikające z klasyfikacji, pomimo że przypisywane są do strefy, dotyczą jednak obszarów i zanieczyszczeń. Zakres działań wynikających z oceny obejmuje:
- dla klasy A: utrzymanie jakości powietrza na tym samym lub lepszym poziomie;
- dla klasy B: określenie obszarów przekroczeń wartości dopuszczalnych stężeń, dążenie do osiągnięcia stężeń poniżej poziomów dopuszczalnych;
- dla klasy C:
 *określenie obszarów przekroczeń wartości dopuszczalnych stężeń oraz wartości dopuszczalnych powiększonych o margines tolerancji,
 *opracowanie programu ochrony powietrza (POP);
- dla klasy B/C i A/C:
 *określenie potencjalnych obszarów przekroczeń wartości dopuszczalnych powiększonych o margines tolerancji (B/C) i wartości dopuszczalnych (A/C)
 *przeprowadzenie dodatkowych badań (obejmujących kolejny rok) w celu potwierdzenia zaliczenia lub nie zaliczenia strefy do klasy C.

     W drugiej rocznej, podobnie jak w pierwszej ocenie (za 2002 r.) wyodrębniono przypadki wymagające potwierdzenia zaliczenia strefy do klasy C, dla której wymagane jest opracowanie POP. W odniesieniu do sytuacji, gdy ocena oparta jest na podstawach uznanych za niewystarczające do wskazania obszarów wymagających opracowania POP, przypisano strefie symbol łączący dwie klasy potencjalnie możliwe wyodrębniając:
- klasę B/C - gdy określony jest margines tolerancji,
- klasę A/C - gdy nie określony jest margines tolerancji,
     Dla stref, którym przypisana została klasa B/C i A/C przyjęto, że dodatkowe badania, są lepszym rozwiązaniem niż kosztowne opracowywanie złożonych programów ochrony powietrza w przypadkach, gdy nie będzie takiej potrzeby.

     Metody oceny
     Do oceny jakości powietrza i klasyfikacji stref za rok 2003 wykorzystano metody oparte o:
- pomiary wysokiej jakości na stałych stacjach monitoringu, rozumianych jako pomiary ciągłe prowadzone z zastosowaniem mierników automatycznych dobrej klasy,
- pomiary manualne na stałych stacjach monitoringu prowadzone codziennie,
- pomiary manualne na stałych stacjach monitoringu prowadzone w trybie cyklicznym traktowane jako "mniej intensywne" metody oceny,
- inne metody oceny, w tym obiektywne metody szacowania.

     Inne metody niż pomiary stosowano w przypadkach, gdy nie były wykonywane pomiary w strefie, lecz dysponowano dostatecznym rozpoznaniem źródeł emisji, zagospodarowania przestrzennego i innych uwarunkowań decydujących o zanieczyszczeniu powietrza w powiązaniu z możliwością analogii lub odniesienia do wyników pomiarów z innych stref.
     Wykaz stałych stacji pomiarowych, z których wyniki wykorzystano w ocenie przedstawiono w tabeli 38.

<< poprzednia strona <<                  spis treści               >> następna strona >>