CZĘŚĆ III. JAKOŚĆ POWIETRZA Podsumowanie W strukturze emitowanych zanieczyszczeń przeważają zanieczyszczenia gazowe, a wśród nich kolejno: dwutlenek węgla, dwutlenek siarki, tlenki azotu i tlenek węgla. Emisja dwutlenku węgla stanowi 99,3% ogółem emitowanych gazów w województwie. Wśród pozostałych zanieczyszczeń gazowych największy udział ma dwutlenek siarki, którego emisja w stosunku do łącznej emisji gazów, zliczanej bez CO2, stanowi 58,1%. Kolejne miejsca w emisji gazów, z wyłączeniem CO2, zajmują tlenki azotu - 26,2%, i tlenek węgla - 14,5%. Najwięcej, aż 96,6% emisji SO2 pochodzi ze spalania paliw. Również ze źródeł energetycznych wyemitowano najwięcej - 72,4% dwutlenku azotu. Z procesów technologicznych natomiast pochodzi tylko 3,4% emisji SO2 oraz 27,6% emisji NO2.
W ilości emitowanych w 2001 roku pyłów ogółem przeważający udział wynoszący 71,0%, mają pyły ze spalania paliw. Drugim dominującym w naszym regionie pod względem ilości rodzajem pyłów są pyły cementowo-wapiennicze, których udział w emisji pyłów w województwie wynosi 19,4% i 23,1% w emisji pyłów cementowych ogółem w Polsce.
Zmiany emisji z ostatnich kilku lat wykazują trend spadkowy, co jest wynikiem coraz powszechniejszej realizacji działań proekologicznych, w tym przede wszystkim takich jak: budowa instalacji odsiarczania przy kotłach węglowych, stosowanie niskoemisyjnej technologii spalania węgla, zmiany paliwa z węgla na gaz lub olej niskoopałowy. Znajduje to odzwierciedlenie w wynikach badań jakości powietrza prowadzonych na terenie województwa świętokrzyskiego. Średnie roczne stężenia głównych zanieczyszczeń powietrza w 2001 roku wykazują na ogół wartości dość niskie i nie przekraczają norm dopuszczalnych. Najkorzystniej przedstawiają się wyniki pomiarów w zakresie dwutlenku siarki, gdzie średnie roczne stężenia wynoszą do 42% normy dopuszczalnej. Stężenia dwutlenku azotu i pyłu zawieszonego mieszczą się w przedziale nie przekraczającym 80% normowanego poziomu.
Tak przedstawia się jakość powietrza w zakresie podstawowych zanieczyszczeń w odniesieniu do norm dopuszczalnych obowiązujących w 2001 r. Nowe uregulowania prawne wynikające z ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627) wprowadzają odmienny system i nowe kryteria ocen jakości powietrza. Jednym z elementów tego systemu jest sporządzona ostatnio, na podstawie danych pomiarowych z okresu poprzednich 5 lat, klasyfikacja stref (powiatów) na potrzeby ustalania odpowiedniego systemu oceny powietrza, kolejnym - coroczna ocena poziomu poszczególnych substancji w strefach, która po raz pierwszy sporządzona zostanie w 2003 roku. Wyniki klasyfikacji stref najmniej korzystne są w zakresie oceny stopnia zanieczyszczenia powietrza pyłem zawieszonym (I klasa stref), co obliguje do wprowadzenia odpowiednio wysokiej jakości monitorowania tego zanieczyszczenia.
Jak wynika z obserwacji meteorologicznej prowadzonej przez IMGW w Sandomierzu w ramach Krajowego Monitoringu Chemizmu Opadów Atmosferycznych i Depozycji Zanieczyszczeń do Podłoża, ilość opadów w poszczególnych miesiącach 2001 r. była bardzo zróżnicowana. Łączna suma opadów wyniosła 679,1 mm i była wyższa od roku poprzedniego o 51,6 mm. Odczyn opadów najczęściej był kwaśny (pH poniżej 5,6) lub lekko kwaśny, a tylko w listopadzie - obojętny (pH - 7,05). Stąd też wielkości stężeń zanieczyszczeń oznaczanych w średniomięsięcznych próbkach opadów były również bardzo zróżnicowane. W najwyższych stężeniach występowały siarczany, sód, chlorki, azot ogólny, azot amonowy, oraz także wapń, potas, azotyny i azotany.
Z oszacowań rocznej depozycji zanieczyszczeń wniesionej przez wody opadowe na obszar województwa świętokrzyskiego i pozostałe regiony kraju wynika, że roczny ładunek jednostkowy niektórych badanych zanieczyszczeń zdeponowany na obszar województwa był nieco większy niż średni dla całego obszaru Polski, a dotyczy to m.in.: siarczanów, związków azotu, fosforu ogólnego, potasu, wapnia, magnezu, miedzi i niklu.
