CZĘŚĆ I. ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE

1. Ochrona przyrody

Zespół Parków Krajobrazowych Gór Świętokrzyskich utworzony w 1988 r. zajmuje najwyższe wzniesienia Gór Świętokrzyskich w obrębie pasm: Łysogórskiego, Jeleniowskiego, Cisowskiego, Oblęgorskiego oraz fragmenty grzbietów i pasm: Klonowskiego, Sieradowickiego i Pokrzywiańskiego, a także denudacyjne garby Płaskowyżu Suchedniowskiego i Wzgórz Kołomańskich.
     Wszystkie parki krajobrazowe w Górach Świętokrzyskich mają zdecydowanie leśny i górski charakter. Na szczególną uwagę zasługują tu także zespoły roślinności leśnej, łąkowej i bagienno-torfiastej. W strefach ochronnych parków na wychodniach węglanowych skał dewońskich występują zespoły naskalnej roślinności kserotermicznej.
     Sieć rzeczna rozwinięta na obszarze wychodni paleozoicznych ma często układ promienisty, a doliny tworzą przełomy, co związane jest z licznymi uskokami i spękaniami tektoniczymi, występującymi w skałach podłoża. Ukształtowanie powierzchni terenu, sieć rzeczna i mozaikowość gleb wykazują ścisły związek z bardzo urozmaiconą i złożoną budową geologiczną Gór Świętokrzyskich. Stanowią one osobliwość w skali europejskiej - jako jedne z niewielu odsłonięć na powierzchni górotworów zbudowanych z osadów prawie wszystkich formacji od paleozoiku i mezozoiku powstałych w ciągu 570 mln lat.
     Góry Świętokrzyskie wykazują specyficzne cechy klimatu umiarkowanego ciepłego na równinach, do umiarkowanego chłodnego w obrębie najwyższych wzniesień. Różnice te uwidaczniają się zwłaszcza w porach fenologicznych, rytmie wegetacyjnym, a także w ilości opadów atmosferycznych i długości zalegania pokrywy śnieżnej. Tereny wchodzące w skład zespołu parków krajobrazowych tworzą ważny węzeł hydrograficzny, ze względu na obfite opady atmosferyczne (średnio od 600 do 800 mm). Na terenie parków położone są źródliska i wododziały rzek: Krasnej i Czarnej Koneckiej, Pokrzywianki i Świśliny, Opatówki, Koprzywianki, Czarnej Staszowskiej, Łagowicy, Lubrzanki, Bobrzy.