CZĘŚĆ I. ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE

1. Ochrona przyrody

Przedborski Park Krajobrazowy leży w północno-zachodniej części województwa, wchodzi w skład Zespołu Nadpilicznych Parków Krajobrazowych. Zajmuje powierzchnię 9159 ha, a powierzchnia strefy ochronnej wynosi 10 719 ha. Część parku obejmuje Pasmo Przedborsko-Małogoskie zbudowane z wapieni górnojurajskich oraz kredowych piasków, piaskowców i margli.
     Średnia roczna temperatura powietrza w tym rejonie dochodzi do +7oC, zaś średnia temperatura najchłodniejszego miesiąca stycznia wynosi -2,5oC, a najcieplejszego lipca +17,5oC.
Średnia suma opadów atmosferycznych w ciągu roku waha się od 600 do 650 mm.
     Sieć hydrograficzną tworzą rzeka Pilica i jej główny dopływ rzeka Czarna Włoszczowska. Pilica płynie tu południkowo licznymi przełomami, a w swoim dolnym biegu silnie meandruje tworząc starorzecza. Na terenie Parku znajdują się stawy rybne zlokalizowane na Czarnej w okolicach Kluczewska i Piskorzenicy. Pilica jest szlakiem kajakowym o walorach ogólnokrajowych.
     Najżyźniejsze są tu rędziny - gleby wykształcone na skałach wapiennych, zajmujących niewielkie powierzchnie Pasma Przedborsko-Małogoskiego. Flora naczyniowa liczy ponad 600 gatunków. Park charakteryzuje się niezwykłą malowniczością i różnorodnością krajobrazu oraz dużą lesistością z zachowanymi fragmentami cennych drzewostanów. Występują tu stanowiska bardzo rzadkich i prawnie chronionych gatunków roślin: cis pospolity, wierzba borówkolistna, wiśnia karłowata, wawrzynek wilczełyko, bluszcz pospolity, pełnik europejski, zawilec wielkokwiatowy, dziewięćsił bezłodygowy.
     Na obszarze Parku żyje wiele rzadkich ssaków, ptaków, płazów i gadów. Osobliwości przyrody chronione są w leśnych rezerwatach Bukowa Góra i Oleszno oraz w rezerwacie stepowym Murawy Dobromierskie.
     Na obszarze Parku znajdują się zabytki kultury słowiańskiej w miejscowości Zabrody. Większość wsi na terenie Parku zachowało swój historyczny układ. Zabudowa ich jest drewniana o charakterystycznym stylu dla regionu świętokrzyskiego. Najstarsza z nich z końca XVIII w. występuje we wsi Chałupy. Na uwagę zasługują też parki podworskie.
     Czystość wód Czarnej Włoszczowskiej i Pilicy przyczynia się do rozwoju kajakowego ruchu turystycznego na tym obszarze. Duża lesistość terenu Parku stanowi nie tylko istotny walor przyrodniczy, lecz również decyduje o dużej jego atrakcyjności. Najciekawsze przyrodniczo tereny są udostępnione przez dwa znakowane szlaki turystyki pieszej. Obszar Parku jest regionem turystycznym o niewykorzystanych jeszcze w pełni walorach wypoczynkowych.