CZĘŚĆ IX. ZINTEGROWANY MONITORING ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO


1. Zadania ZMŚP

     Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego (ZMŚP) jest podsystemem Państwowego Monitoringu Środowiska, którego zadaniem jest monitorowanie zespołu elementów środowiska przyrodniczego w jego części biotycznej i abiotycznej w wytypowanych wzorcowych geoekosystemach [Kostrzewski, Mazurek, Stach 1995, Kowalkowski 1994]. Program, zatwierdzony przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska, pozwala zbierać informacje jakościowe i ilościowe 
o poszczególnych elementach środowiska przyrodniczego, określać tendencje ich rozwoju, zagrożenia oraz na tej podstawie formułować wskazania działań ochronnych. Zarówno z metodologicznego, jak i metodycznego punktu widzenia istotną sprawą w programie ZMŚP jest określenie uwarunkowań funkcjonowania geoekosystemu (położenie geograficzne, budowa geologiczna, rzeźba, klimat, obieg wody, zbiorowiska roślinne i zwierzęce, wpływ człowieka), oraz jego struktury wewnętrznej. Przyjęty system pomiarowy pozwala ilościowo i jakościowo określać przebieg 
i natężenie procesów przepływu energii i obiegu materii, w różnych układach taksonomicznych jednostek przestrzennych kształtujących geoekosystem.
     Realizowany program ZMŚP zatem rozpatruje środowisko przyrodnicze jako funkcjonujący system z jego georóżnorodnością i bioróżnorodnością, a uzyskiwane wyniki służą zachowaniu 
i ochronie naturalnej struktury krajobrazowej oraz ekorozwoju danego obszaru geograficznego. Założenia programowe ZMŚP nawiązują do standardów europejskich [Manual 1993].
     Podstawowymi składnikami ZMŚP są Stacje Bazowe, które realizują programy pomiarowe 
w wybranych obszarach eksperymentalnych, tzw. Wzorcowych Systemach Ekologicznych. Obecnie na terenie Polski funkcjonuje 7 Stacji Bazowych (rys.57). Stacja Bazowa Święty Krzyż znajduje się na ciągu przekrojowym północ - południe i charakteryzuje stan środowiska przyrodniczego wyżyn i średnich gór.