CZĘŚĆ V. ZAGROŻENIE ŚRODOWISKA HAŁASEM

1. Podstawy prawne ochrony oraz kryteria oceny klimatu akustycznego

Klimatem akustycznym nazywamy zespół zjawisk akustycznych występujących na danym obszarze, w środowisku zewnętrznym o różnym stopniu antropogenizacji, niezależnie od źródeł, które je wywołują. Głównymi składnikami hałasu środowiskowego są: hałas komunikacyjny (drogowy, kolejowy, lotniczy) i hałas przemysłowy.
Ochrona środowiska przed hałasem i wibracjami polega na zapobieganiu ich powstawaniu lub przenikaniu do środowiska.
Dwa podstawowe akty prawne, ustawa o ochronie i kształtowaniu środowiska z dnia 31 stycznia 1980 r. (tekst jednolity Dz. U. z 1994 r. Nr 49, poz. 196 z późniejszymi zmianami) oraz ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 7 lipca 1994 r. (Dz. U. z 1994 r. Nr 89, poz. 415, z późniejszymi zmianami) określają wymogi jakie muszą zostać spełnione w celu właściwej ochrony środowiska przed szkodliwym oddziaływaniem hałasu i wibracji na środowisko oraz ustalają kryteria zapewniające zachowanie odpowiednich warunków akustycznych dla terenów i obiektów o określonych funkcjach.
Już na etapie planowania zagospodarowania przestrzennego, w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz w miejscowych planach zagospodarowania wymagane jest zapewnienie potrzeb ochrony środowiska przed hałasem. Zgodnie z art. 10 ust. 2 ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dołącza się prognozę skutków wpływu ustaleń planu na środowisko przyrodnicze, sporządzoną przez biegłego z listy Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa.
W działalności projektowej zagadnieniem szczególnej wagi jest prawidłowa lokalizacja budynków mieszkalnych i innych obiektów chronionych w stosunku do źródeł hałasu, w szczególności do tras komunikacyjnych. Przebieg i rozwiązania tras komunikacyjnych powinny zapewniać możliwie najmniejsze uciążliwości dla środowiska (art. 52 ust. 1. ustawy o ochronie środowiska).
Na mocy wymienionej wyżej ustawy rada gminy może uchwalać przepisy gminne, ustanawiające ograniczenia w korzystaniu z urządzeń technicznych oraz środków transportu i komunikacji, stwarzających uciążliwości dla środowiska w zakresie hałasu i wibracji lub ograniczenia czasu ich pracy (art. 52 ust.2).
Istotne postanowienia zawarte są także w art. 68 ust.6 ustawy o ochronie środowiska stanowiące, że wojewoda - w stosunku do inwestycji szczególnie szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi, a starosta - w stosunku do inwestycji mogących pogorszyć stan środowiska uzgadnia warunki zabudowy i zagospodarowania terenu oraz projektu budowlanego na podstawie oceny oddziaływania na środowisko sporządzanej na koszt inwestora, a ponadto posiada uprawnienie (art. 70 ust.1) do nałożenia decyzją obowiązku sporządzenia takiej oceny oddziaływania dla danej inwestycji lub obiektu budowlanego.
Wymagania kierowane do inwestora, projektanta i wykonawcy robót dotyczące właściwego projektowania, wykonywania oraz użytkowania obiektów w sposób skutecznie zapewniający ochronę środowiska przed hałasem określone są zarówno w ustawie o ochronie środowiska (art.68, ust.1 pkt.2) jak również w ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (art.5 ust.1. pkt. e).
Zapewnienie terenom i obiektom właściwych warunków akustycznych wymaga zatem konsekwentnych działań zarówno na etapie projektowania, zagospodarowania terenów i właściwego, zgodnego z przeznaczeniem kształtowania ich funkcji, jak również późniejszego użytkowania tych terenów i obiektów z nimi związanych. Służą temu oceny klimatu akustycznego sporządzane w oparciu o wyniki przeprowadzanych w środowisku zewnętrznym pomiarów natężenia dźwięku. Wskaźnikiem do tego rodzaju ocen jest poziom równoważny (ekwiwalentny) A hałasu LAeq, określany w decybelach. Jest to wartość poziomu ciśnienia akustycznego ciągłego ustalonego dźwięku, skorygowanego według charakterystyki częstotliwościowej A, która w określonym przedziale czasu odniesienia jest równa wartości średniej kwadratowej ciśnienia akustycznego analizowanego dźwięku o zmiennym poziomie w czasie. Wykaz przyjętych rozporządzeniem Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 13 maja 1998 r. (Dz. U. Nr 66, poz. 436 ) kryteriów poprawności klimatu akustycznego w środowisku zewnętrznym zawiera tabela 64. Odrębnie, określone zostały także cyt. rozporządzeniem, dopuszczalne poziomy hałasu powodowanego przez linie elektroenergetyczne oraz starty, lądowania i przeloty statków powietrznych (nie przytoczone w niniejszym opracowaniu).